hebben vertoont Alg. eenlettergrepige vormen zowel in inf. als in de vervoeging 1. inf.: è(n): Z.eil.; Z.V.W. en O.; hè: G.; Oost-Flakkee; ha:: West-Flakkee; nst. e komt plaats. ao voor: Sch.-D. (geg. d. Dsr.; Ekz.; Bwh.; Otl.; Bns.; in Bns. is deze vorm regel ); nst. hè geeft Odp. hewwe: nst. ha: geven Mdh.; Smd.; Sah.: hawe. Uitgangs-n steeds gehoord: oost- Z.B.; Z.V.W. en O. In geval te aan inf. voorafgaat zie nader -en(e)- uit- gang v. inf. Opm. Onder de burgerij en door schoolinvloed op het platteland hoort men thans vormen als 'ebbe(n) ik 'eb enz. Azn. geeft deze vormen als de gewone T.t. (1e p. enk. 1e 2e en 3e p. mv.) vormen gelijk aan die v. inf.; L.v.Ax. geeft uitspr. in nst. èn; 2e p. en 3e p. enk.: ei(t): Z.eil.; nst. ei(t) plaats. è(t): Z.V.W. (gie) è: geg. d. Adb.; (gie) èt: geg. d. Hp.: (ie) è(t). Gde.; Adb.; Hp.; nst. gewoonlijk è(t): L.v.Ax.; L.v.H. zeld. ei(t) in 2e p. enk.; geg. d.
Zsg.; Osn.; hei(t): G.; Ofl. Opm.: vormen als j'eb(t) ie 'eb ie 'eeft komen niet voor.
V.t.: enk. en mv. ao: Z.eil.; ao(n) en à: Z.V.W. en O.; hao ha: G.; Ofl. Aant. enk. vormen ik enz. 'aod 'ad kunnen voorkomen in gevallen dat d als verbindingsletter dienst doet bv. 'k aod-'n nie (g)ezie:(n): ik had hem niet gezien; ik aod-'m kunnen opfreten.
V.dw. vertoont vormen met rekking: g'aod ehaod 'aod nst. vormen zonder rekking: g'ad ehad; rekking (zware ao-klank) geg. d.: W.; West-Z.B.; N.B.; Sch.-D.; G.; voor plaats. vormen zie nader: ge- e- voorvoegsel v. h. v.dw.
Eindmedeklinker is vooral na gerekte klinker stemhebbend zowel a. h. eind v. d. zin bv. 'k è nog niks g'aod als in verbinding m. e. volgend wrd. bv. J'ei genoeg g'aod- ôôr; ook komt verwaarlozing v. eindmedeklinker voor: ei jie nog niks g'ao? Amd....egao: Wkp. De laatste vorm is ontstaan tengevolge van g/h verwisseling nst. ehao; omgekeerd komen vormen als haod had nst. g'aod g'ad voor bv. jie ei a(l) haod: Dob. ...had: Mdb.; Tln.; Z.V.W.
Eigenaardig gebruik: 1. inf. in verband m. e. ww. van modaliteit: gebeuren: Dà sou je wel is kunne(n) è(n) enz.: dat zou wel eens kunnen gebeuren zo kunnen zijn: m.m. Alg.; As de wind in d'n westersen 'oek bluuft zou je 't wè's kunne ao damme kwaed wêêr kriege: Bns.
Zeggen beweren: Ze wille(n) wè(l) è(n) enz. da: m.m. W. (omg. Mdb.; Vs.; Rtm.; Osb.; Ztl.); Z.B. (Hkz.; Wolf.; Ktk.; Kpl.; Wmd.); N.B.; T. (Tln.; Scherp.); Z.V.W.; L.v.Ax.; L.v.H.; Wdo.; G. (Gdr.); Ofl. (Mdh.; Dl.; Ogp.). Ze willen wel èn dà't nie goe.dstaet mie Pie:r van't Of ie mò zwaer espikkelêêrd èn: Kpl. Iem. wete(n) 't'è(n): weten te paaien voor zich in te nemen om de tuin te leiden: m.m. W. (Mdb.; Njoos.; Vs.); Z.B. (Ktg.; Wmd.); N.B. (Kam.); Z.V.W.; L.v.Ax. (Nz.); L.v.H. (Sto.); G. (Gdr.).
2. in verb. m. e. z.nw.: deugd die:nst êêr(e) genie:t; 'eil; wil(le) è(n) van:
deugd
die:nst
êêr(e)
genie:t;
'eil;
wil(le) è(n)
3. in verb. m. e. voorzetsel: het ergens op è(n) enz.; vooral ontkennend: het (niet) begrepen hebben op iem.. op iets het zwaar inzien: m.m. Z.eil.; Z.V.W.; L.v.Ax.; Hlt.; G.; Ofl. bv. 'k èn 't nie op de nie:uwen velwachter 't is 'n die:nstklopper dà sie: je zôô¶: Ha.; 'k ha t'r nie op dà die kôôrse mar anhouwt bie Jannekee: Mdh.
4. als hulpww. in verb. m. inf. + te ter omschr. v. h. hoofdww.: 'k è(n) enz je te danken: ik bedank je meestal spott. ik bedank ervoor ik doe het niet: m.m. Alg.; ook te bedanken; M'ao edocht Jan dà jie noe wè's sikkretaoris kon worre van de Zang. - 'k èn je te bedanken dà lit ik an de jongeren over: Kb.; spotrijmpje: 'k èn je te bedanken vôô stoe:len en banken vôô vie:r en licht lôôp nao de wêêrlicht Obg.; 'k è(n) je te groe:ten: ik groet je en (spott.) loop rond loop heen: m.m. Z.eil.; Z.V.W.; Hlt.; G.: Met venwijging v. h. hoofdww.: overal wà(t) fan è(n) enz.: overal wat van te zeggen op aan te merken hebben: m.m. W.; Z.B. (Hkz.; Ha.; Wolœ; Ktk.; Wmd.; Ier.; Kb.); N.B. (Wsk.; Kam.); T.; Sch.-D.; Z.V.W.; L.v.Ax.; G.; Ofl.; Die Jaone eid-ok overaol wà-fan ze dienk seker datter op 'eur niks te zeggen vaolt: Kam.; var. Z'eit overal wat op: Nz.
5. als hulpww.:
5.1. Alg. b. b. w.w. zijn; bv. 'k è(n) d'r in lanke nie (g)eweest.; le ei vroeger burhemêêster van Weumelienge (Wemeldinge) ewist; ik hè d'r nie bie eweest enz.; Aant.: Thans komt ook wel vervoeging met zijn voor: ik bin d'r nôôit geweest enz. doch die m. hebben overheerst en wordt als inheems gevoeld.
5.2. in bepaalde gevallen komt hebben voor als hulpw.w. bij bluve(n) met name in vormen v. d. verleden tijd als deze een niet-werkelijkheid uitdrukken; bv. 'k ao gèrn gebleven mao 't wie:r te laote: Ax.; 'amme ekund ao ao me ebleve: Odl. (ao = zou(den) zijn): m.m. Alg.
5.3. b. h. w.w. komen verschijnt hebben als hulpw.w. in gevallen dat (g)ekomme(n) è(n) vervangbaar is door geweest zijn bv. In z'n joenge jaeren eit'n d'r dikkels (g)ekomme(n); 't trekt toch é ajje d'r zo vee (g)ekomme(n) eit: m.m. Alg.
Zegswijze met woordspeling op ebbe: eb: le is wel van 'ebbe(n) mè nie fan vloe:ie(n): W. (Mdb. en omg.; Vs.; Amd.; Lrs.); Z.B. (Ndp.; Kpl.; Wmd.); Sch.-D. (Bh.; Bns.); var. wel van 'ebbe me nie fan vloe:d: ler.; wel van 'eb mà nie fan vloe:d: Tln.: gez. v. e. begerig iem.
