Woordenboek supplement

Woordenboek(en)

Alles
A
B
D
E
F
G
H
I
J
K
L
M
N
'O
P
R
S
'T
U
V
W
Z

Term	Betekenis
nietop	deugniet, LvH. Zie: baon strooper; straotlooper; niedeuger; kwaeddoeër.
nieuweneuzen	begluren, geg. d. Nz. Zie: afloeren; glupe(n); gèrvele(n); loere(n); onderschèrms; kieke(n); nie veneuzen.
nieuwens	in de uitdr.: uut nieuwens (nieuwers) spelen: spelen zonder inzet: ZB (Ha; Hrh: in 't nieuwuus; Kwd: idem en uut nieuwuus); Ndp; Odl; Ovz: in 't nieuwuus). Vgl.: kuuskuus; niet.
nieuwjaorswènse	nieuw jaarswensen. Bij de jaarwisseling wordt door katholieken in ZVW en LvH zao lig nieuwjaar gewènst. Protestanten uit ZVW; LvA en de inwoners van Z. eil.; GOfl. houden het bij gelukkig nieuw jaar, vee 'ei! en zegen; of: (vee) zegen en gezand'eid; of: vee zegen en aol da wènselijk is. Daarnaast hoort men ook aol wat a je nóódig eit và, voe tied en êêuwig 'eid, (of: và, voe je ziel en gezandeid; of: và je ziele en lichaem). Het antwoord is meestal: van 't zel(f)de; of: van 's glieke. Te Hrh ook wel: van 't eige en in ZVW ook: 'k wens je ook zoveele. En wenste je op Nieuwe Sluus (aan de kust van ZVW); 'n gelukkig nieuwjaar en da je nog !ank mag leven en gezand mag zien, dan kon je als ant woord krijgen: ook zo'n poeier!. Het zogenaamde nieuwjaer, -jaor wènse( n) was tot 1940 zeer algemeen in Zeeland. Kinderen kwamen dan aan de deur en vroegen, meestal in de vorm van een versje (al dan niet gezongen), om een nieuwjaerscentje (of nieuwja ersgeld). In het Land van Axel werd bij voorbeeld gezongen: 'k Wèns je vee zegen in 't nieuwe jaor en vee gezand' eid binnen 't jaor en al wad a je noodig ' eit voo tied en êêuwig'eid Of: 'k Wens je vee zegen in 't nieuwe jaor en vee gezande daogen in 't jaar da je !ank mag leven, zaalig mag stèr ven, 't Koninkrijk en d'n 'emle mag èrven. In het Land van Axel kwamen behalve kinderen ook wel oude vrouwtjes langs de deuren om nieuwjaar te ziengen (opg. Nz). Van het versje dat zij zongen is slechts een fragment bekend geble ven: 't Ouwe jaor is wee voobie, 't nieuwe is gekomme. In het Land van Hulst kende men onder meer: Nieuw jaorke zaete ons verken ei vier voeten, vier voeten en een steert is da nog gêên oortje weerd? 't Ei zo lang in 't kotje setaon, tot z'n voetjes 't vel afgaan, en 't Sjefke èd 't dood gedaan, mee z'n 'oute klompkes aon. Onder andere in Bruinisse waren ver sjes als deze gebruikelijk: 'k Wensje vee zegen in 't nieuwejaer onze poes verbrandt z'n 'aer, van achter an z'n kluvertjes, vrouwe, gee m'n 'n stuvertje, van voren an z'n 'artje, vrouwe, gee m'n 'n kwartje. Zuid-Bevelands is: ik zat '.s in m'n schuutje, ik gooide mie een kluutje, 'k riep: o spaer, o spaer, mergenochtend is 't nieuwe jaer 't ouwe jaer uut, 't nieuwe jaer in, m'n bozze staet open, steekt er wat in. Het laatste voorbeeld, uit Walcheren, laat een mengeling van standaardtaal en dialect zien, die wel vaker voorkomt in versjes en liedteksten: A spa, a spa, overmorge is 't nieuwe jaer nieuwe jaer in, ouwe jaer uut neem er een busje en steekt er wat in steek er 'n gouwe dukaatje in. Marge komt je vrijer en as je vrijer marge nie komt, dan komt Jakob Janse, die zal op de viole spele, die za je !ere danse. synoniem(en) - nieuwjaerswènsen